17 نکته از سوره حمد

اشاره : این نکات در واقع خلاصه ی سوره حمد برگزیده ی 5 جلدی تفسیر نمونه آیت الله مکارم شیرازی است! یعنی چکیده ی چکیده!!

• شیطان در چه مواردی فریاد کشید؟ 
• رحمن و رحیم به چه معناست؟
• چرا با رحمن و رحیم آغاز شده؟
• انگیزه ی خدا شناسی چیست؟
• صراط مستقیم چیست؟
• «الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ» کیانند؟
• «الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ» و «الضَّالِّینَ» کیانند؟

پاسخی کوتاه به این سوالات در ادامه مطلب ...

1. این سوره در واقع آموزش مناجات و سخن گفتن با خداوند است که توسط خدا به بندگانش تعلیم داده شده.
2. پیامبر^{(صل الله علیه واله)} : سوره ی حمد ، شفای هر دردی است مگر مرگ.
3. پیامبر^{(صل الله علیه واله)} : خواندن این سوره برابر است با خواندن دو سوم یا تمام قرآن.
4. امام صادق ^{(علیه السلام)} : شیطان چهار بار فریاد کشید. اول- هنگام رانده شدن از درگاه خدا. دوم- هنگام تنزل از بهشت به زمین. سوم- هنگام بعثت پیامبر^{(صل الله علیه واله)} و آخرینش هنگام نزول سوره حمد.
5. الله جامعترین نام حق و رحمن رحمت عام، اعم از دوست و دشمن و رحیم رحمت خاص و مخصوص مومنین است.
6. دلیل این مطلب این است که «الرَّحْمنِ» در قرآن به صورت مطلق آمده است که نشانه عمومیت آن است، در حالى که «الرَّحِیمِ» گاهى به صورت مقید ذکر شده که دلیل بر خصوصیت آن است مانند (وَ کانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً) «خداوند نسبت به مؤمنان رحیم است» (احزاب: 43).
7. چرا با رحمن و رحیم آغاز شده؟  اساس کار خداوند بر رحمت است و مجازات جنبه استثنائى دارد چنانکه در دعا مى‏خوانیم: یا من سبقت رحمته غضبه
8. وجوب شکر مُنعم، فرمانی فطری و عقلی است و نزدیک ترین راه خداشناسی دیدن نعمات و پی بردن به اصل آن ها است.
9. کلمه «حمد» به معنی ستایش کردن در برابر کار یا صفت نیک اختیاری است.
10. کلمه «ربّ» در اصل به معنى مالک و صاحب چیزى است که به تربیت و اصلاح آن مى‏پردازد.
11. خدا را در نماز های یومیه  60 مرتبه به صفت رحمتش مى‏ستائیم . شما نیز بخشنده و مهربان باشید.
12. قیامت؛ دومین اصل مهم اسلام... یوم الدین  ... مالکیت خداوند نسبت به جهان هستی مالکیت حقیقی است و نظیر مالکیت ما اعتباری نیست. و اینکه در این آیه فقط می فرماید مالک یوم الدین  به این خاطر است که در قیامت حتی مالکیت اعتباری نیز از بین می رود.
13. آیات 1تا 4  دربیان توحید ذاتی و صفاتی است  و آیه 5 در بیان توحید عبادی و افعالی . اینکه فقط خدا را بپرستیم و فقط او را منشأ تاثیر بدانیم.
14. صراط مستقیم چیست؟ «صراط مستقیم» همان آئین خدا پرستى و دین حق و پایبند بودن به دستورات خداست، چنانکه در سوره انعام آیه 161 مى‏خوانیم: «بگو: خداوند مرا به صراط مستقیم هدایت کرده، به دین استوار آئین ابراهیم که هرگز به خدا شرک نورزید»
15. هدایت همان پیمودن طریق تکامل است که انسان تدریجا مراحل نقصان را پشت سر بگذارد و به مراحل بالاتر برسد. بنابراین طبیعی است که پیامبران و معصومین نیز چنین درخواستی از خداوند داشته باشند، چرا که کمال انسان بی نهایت است.
16. «الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ» کیانند؟ سوره نساء آیه 69 این گروه را تفسیر کرده است: «کسانى که دستورات خدا و پیامبر را اطاعت کنند، خدا آنها را با کسانى قرار مى‏دهد که مشمول نعمت خود ساخته، از پیامبران و رهبران صادق و راستین و جانبازان و شهیدان راه خدا و افراد صالح، و اینان رفیقان خوبى هستند»
17. «الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ» و «الضَّالِّینَ» کیانند؟ از موارد استعمال این دو کلمه در قرآن مجید چنین استفاده مى‏شود که «الضَّالِّینَ» گمراهان عادى هستند، و «الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ» گمراهان لجوج و منافق.  به همین دلیل در بسیارى از موارد، غضب و لعن خداوند در مورد آنها ذکر شده. در آیه 6 سوره فتح آمده است: «خداوند مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک و آنها را که در باره خدا گمان بد مى‏برند مورد غضب خویش قرار مى‏دهد، و آنها را لعن مى‏کند، و از رحمت خویش دور مى‏سازد، و جهنم را براى آنان آماده ساخته است».

----------------------------پایان سوره حمد !!